Кәсіпорын тиімділігі маңызды экономикалық критерийлердің бірі болып табылады. Ең жалпы түрінде оны өнімді өндіруге кететін шығындар мен оны жүзеге асыру барысында алынған нәтиженің арақатынасы ретінде ұсынуға болады.
Нұсқаулық
1-қадам
Өндіріс тиімділігінің ең көп тараған көрсеткіші - бұл еңбек өнімділігі, ол жалпы табыстың өндірісте жұмыс істейтін жұмысшылар санына қатынасы ретінде анықталады. Қызметкерлердің бірдей санымен еңбек өнімділігінің өсуі еңбек ресурстарын пайдалану тиімділігінің жоғарылағанын көрсетеді. Бұл көрсеткіштің өзара байланысы - еңбек сыйымдылығы. Ол өнімнің белгілі бір түрін шығару үшін қаншалықты тірі еңбектің жұмсалатынын көрсетеді.
2-қадам
Өндіріс тиімділігінің тағы бір көрсеткіші материалды тұтыну болып табылады. Ол өндіріс шығындарының (шикізат, материалдар, отын және т.б.) айдалған өнімнің өзіндік құнына қатынасы ретінде есептеледі. Бұл коэффициент кірістің бір ақша бірлігін алу үшін қанша материалдық ресурстар қажет болғанын көрсетеді. Бұған қарама-қарсы индикатор - материалдық тиімділік, материалдық шығындардың бір рубльіне шаққандағы өндіріс көлемін көрсетеді.
3-қадам
Сол сияқты өндіріс тиімділігінің келесі коэффициенті есептеледі - капитал сыйымдылығы және оның кері - капитал өнімділігі. Алдыңғы көрсеткіштен айырмашылығы, ол компанияның негізгі қорларын пайдалану тиімділігін көрсетеді.
4-қадам
Капитал сыйымдылығы өндіріске салынған капиталдың өнімнің құнына қатынасы ретінде есептеледі. Онда өнімнің бір бірлігін өндіруге қажетті капитал салымдарының мөлшері көрсетіледі.
5-қадам
Сонымен қатар, өндірістік тиімділік көрсеткіштеріне кірістілік коэффициенттері кіреді. Жалпы рентабельділіктің көрсеткіші компания пайданың негізгі және айналым құралдарының өзіндік құнына қатынасы ретінде есептеледі. Өткізуден түскен пайда табысты өнімнің өзіндік құнына, ал меншікті капиталдың кірісін фирманың меншікті капиталы құнына бөлу арқылы анықталады.
