Қаржылық қызмет ұйымды басқарудың ажырамас бөлігі болып табылады. Оның тиімділігі, күрделілігі және жалпы сапасы кәсіпорынның экономикалық өміріне және оның таза кірісіне тікелей әсер етеді.
Ұйымның қаржылық қызметі дегеніміз - белгілі бір нәтижеге қол жеткізу мақсатында бизнес-процестерді қаржылық қолдау көрсетуге бағытталған әдістер, құралдар мен стратегиялардың жиынтығы. Осылайша, кәсіпорынның тиісті қызметі ішкі ақша ағындарын кешенді басқаруды қамтамасыз етеді, қаржылық резервтердің құрылуы мен қорғалуын қамтамасыз етеді.
Қаржылық менеджмент қызметін ұйымның экономикалық немесе қаржылық бөлімі жүзеге асырады. Шағын кәсіпкерлікте бұл үшін бухгалтерия, сондай-ақ арнайы басқару лауазымдарын иеленетін адамдар (коммерциялық директор, қаржылық бақылаушы және басқалар) жауапты болуы мүмкін.
Негізгі мақсаттар:
- ұйымның экономикалық және басқа салаларына қаржыны уақтылы жеткізу;
- қаржылық ағындарды тарту және ұйым капиталын кеңейту;
- қарыздарды уақытында өтеу, несиелермен жұмыс жасау;
- белгілі бір мақсаттарды жүзеге асыруға арналған қаржылық ағымдардың бағыты;
- қаржылық шығындардың орындылығын талдау және қажетсіз шығындардың алдын алу.
Ұйымның қаржылық қызметін құру міндетті түрде келесі әрекеттерді қамтуы керек:
- жарғылық капиталды құру және оны кәсіпорында бөлу;
- белгілі бір мақсаттарды жүзеге асыруға қаражат жинау;
- компанияның негізгі қызметінен қаражат ағымын өндірістік қажеттіліктерді жабуға бағыттау;
- заңға сәйкес қаржылық шегерімдерді орындау (қызметкерлердің жалақысы, әлеуметтік және салықтық шегерімдер);
- ағымдағы қызметтен пайда ретінде алынған қаржылық ресурстарды басқару.
Ұйымдастырушылық қаржылық қызметтің үш негізгі бағыты бар:
- Қаржылық болжау және жоспарлау.
- Өндірістік-шаруашылық қызметті бақылау.
- Операциялық қаржылық-шаруашылық қызмет.
Қаржылық жоспарлау және болжау кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметінің нақты жоспарын құрудан тұрады. Бұл жұмыс екі кезеңде жүзеге асырылады. Біріншіден, сарапшылар мүмкін болатын тәуекелдерді, қиындықтарды, маусымдық компоненттерді және нақты жұмыс саласына байланысты басқа факторларды ескере отырып, кәсіпорынның негізгі қызметінен күтілетін пайданы болжайды. Нәтижесінде компанияның күтілетін қаржылық-экономикалық қызметінің шындыққа жақын суреті жасалады. Әрі қарай, алынған мәліметтер негізінде жоспар нарықтық жағдайларды, экономикалық ортаны, салық салуды, сұранысты және т.б. ескере отырып құрылады.
Өндірістік-экономикалық қызметті бақылау мен талдау процесі арнайы шараларды қамтиды, солар арқылы талдаушылар, сонымен қатар компания басшылығы күтілетін нәтижелерге кері әсер ететін түрлі экономикалық тәуекелдерді жоюға ұмтылады. Оған әртүрлі экономикалық жағдайларға ден қою, қолда бар қаражатты тиімді тарту, белгілі бір қиындықтар туындаған кезде қаржылық айналымды азайту жатады. Сонымен бірге әмбебап әдістемелер жиынтығы жоқ: әр кәсіпорын белгілі бір кезеңдегі тиімділіктің жеке көрсеткіштерін зерттегеннен кейін өзінің әдістерін жасайды.
Кәсіпорынның жедел немесе ағымдағы қаржылық-шаруашылық қызметі оның тұрақты төлем қабілеттілігін, өндірісті жалғастыру үшін қолда бар ресурстарды ұтымды бөлуді қамтамасыз ету үшін жүзеге асырылады. Бұл бағыт экономикалық қызмет процесінде әр түрлі кедергілерді тез жоюдың, сондай-ақ оның өсуіне бағыттала отырып, тұрақты кірісті қамтамасыз етудің әртүрлі әдістерін іздеу мен қолдануды қарастырады.
