Инфляция - бұл ақша бірлігінің құнсыздануымен қатар жүретін жалпы баға деңгейінің өсуі. Бұл жағдайда инфляцияның мәні барлық нарықтарда (тауар, ақша және ресурстар нарығында) бір мезгілде дамитын жиынтық көрсеткіштер (сұраныс пен ұсыныс) арасындағы теңгерімсіздік болып табылады. Бұл теңгерімсіздік әртүрлі формаларда көрінуі мүмкін.
Нұсқаулық
1-қадам
Нарықтық экономика жағдайында, яғни салыстырмалы икемділік жағдайында, сондай-ақ баға сигналының ұтқырлығы жағдайында сұраныстың ұсыныстан асып кетуі жалпы баға деңгейінің жоғарылауында көрінеді - бұл инфляцияның ашық түрі. Ашық инфляция әдетте баға деңгейінің жылына өсу жылдамдығымен өлшенеді және пайызбен есептеледі.
2-қадам
Инфляция деңгейін есептеу үшін, берілген жылдың баға деңгейі мен өткен жылғы баға деңгейі арасындағы айырмашылықты бағаға бөліп, 100% көбейту керек.
3-қадам
ЖІӨ дефляторы баға деңгейінің индикаторы ретінде қолданылады, бірақ өнеркәсіптік бағалар индексі мен тұтынушылық бағалар индексін де қолдануға болады.
4-қадам
Инфляция әртүрлі деңгейде көрінуі мүмкін. Сонымен қатар, ставкалар қалыпты (дамушы) инфляциямен, жедел дамумен және гиперинфляциямен ерекшеленеді, олар нарықтық экономикасы дамыған барлық елдерде белгілі бір критерийлер бойынша анықталады.
5-қадам
Қалыпты (немесе жылжып кететін) инфляция жылына 10% -ке дейін болатын деңгей деп аталады. Бұл жағдайда ақшаның амортизациясы шамалы болғандықтан, операциялар тек номиналды бағамен жасалатын инфляцияның төмен деңгейі болып саналады.
6-қадам
Жылдам инфляция келесі шектеулермен шектеледі: жылына 10% -дан 100% -ға дейін. Бұл жағдайда ақша біршама тез құлдырайды, немесе тұрақты валюта транзакцияларға баға ретінде пайдаланылады немесе бағалар төлем кезінде күтілген инфляцияның барлық деңгейлерін ескереді. Осылайша, операциялар (келісімшарттар) индекстеле бастайды.
7-қадам
Дамыған елдердегі гиперинфляция жылына 100% -дан жоғары деңгеймен анықталады. Бұл жағдайда ақшалай тозу өте тез жүреді, бағаларды күн сайын, кейде тіпті күніне бірнеше рет қайта есептеуге болады. Гиперинфляция банк жүйесін бұзады, «ақшадан қашуды» туғызады және өндірістің өзін де, нарық механизмін де паралич етеді. Сонымен қатар, гиперинфляцияны күту бизнесте айтарлықтай дүрбелең тудырады.
