Рентабельділік көрсеткіштері кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметін талдау кезінде негізгі орындардың бірін алады. Рентабельділік кәсіпорынның өзінің шығындарын жауып қана қоймай, сонымен қатар пайда табатын қаражатты осылайша пайдалануын көздейді.
Нұсқаулық
1-қадам
Кәсіпорынның рентабельділігін талдау кезінде бірнеше көрсеткіштер есептеледі. Активтердің рентабельділігі - бұл ұйымның активтердің орташа жылдық құнына пайыздық қатынаста алған пайдасы. Бұл көрсеткіш өндіріске енгізілген активтердің әр рублі үшін қанша пайда түскенін бағалауға мүмкіндік береді.
2-қадам
Инвестицияның қайтарымы немесе салынған капиталдың қайтарымы белгілі бір фирманың дамуына салынған қаражат қаншалықты тиімді жұмсалғанын анықтауға мүмкіндік береді. Бұл көрсеткіш салық салынғанға дейінгі пайданың баланс валютасына қатынасы (пайызбен) мен қысқа мерзімді міндеттемелер сомасы арасындағы айырма ретінде есептеледі.
3-қадам
Кәсіпорын қызметін талдау кезінде басқаларға қарағанда көбінесе өнім рентабельділігінің көрсеткіші қолданылады. Ол ұйымның пайдасында қалған пайда мен сатылған өнімнің жалпы құнының арақатынасы ретінде анықталады. Өнімдердің рентабельділігі компания салған шығындардың әр рублі үшін қанша копеек пайда алатындығын көрсетеді. Бұл көрсеткішті жалпы ұйым үшін де, оның бөлімшелері үшін де, өнімнің жекелеген түрлері үшін де есептеуге болады. Бұл коэффициент сатылатын өнім құрылымының, олардың өзіндік құнының және сату бағасының деңгейінің өзгеруіне байланысты.
4-қадам
Рентабельділіктің тағы бір кең таралған көрсеткіші - сатудан түскен пайда. Ол өнімді сатудан түскен пайда мен сатудан түскен түсімнің арақатынасы ретінде есептеледі. Оның басқа атауы - кірістілік коэффициенті. Сатудан түскен пайда жалпы кірісте қанша пайда болатындығын көрсетеді. Егер кәсіпорында бұл көрсеткіш динамикада төмендеуде болса, онда бұл оның өніміне сұраныстың төмендеуін және нарықтағы бәсекеге қабілеттіліктің төмендеуін көрсетеді.
