Кәсіпорынның тиімділігін талдағанда негізгі орындардың бірін рентабельділік алады. Бұл барлық шығындар жабылған кезде кәсіпорын пайда табатын қаржылық және материалдық ресурстарды осындай пайдалану.
Нұсқаулық
1-қадам
Кәсіпорынның табыстылығын талдау кезінде бірқатар коэффициенттер есептеледі. Мұндағы ең маңызды көрсеткіш - бұл активтердің кірістілігі. Ол фирманың қарамағында қалған пайданы активтің орташа құнына бөлгенде анықталады. Осы көрсеткіштің деңгейі бойынша кәсіпорын активтерге көтерілген әр рубльден алатын пайдаға баға беруге болады.
2-қадам
Өнімдердің рентабельділігі немесе өндірістік қызметтің рентабельділігі кәсіпорынның қарамағында қалған пайданың сатылған өнімнің жалпы құнына қатынасы ретінде анықталады. Таза пайданың орнына, осы көрсеткішті есептеу кезінде өнімді өткізуден түскен пайданы пайдалануға болады. Өнімдердің рентабельділігі ұйым өндіріс пен өткізуге салынған шығындардың әр рубльінен қанша пайда алатындығын көрсетеді. Бұл көрсеткішті жалпы кәсіпорын үшін де, оның жеке бөлімшелері немесе өнім түрлері үшін де есептеуге болады.
3-қадам
Рентабельділіктің тағы бір көрсеткіші - сатудан түскен пайда. Ол ұйымның өнімді сатудан түскен пайдасының сатудан түскен түсімге қатынасы ретінде есептеледі. Бұл көрсеткіш сатудан түскен қаражат көлеміндегі пайданың үлесі туралы түсінік береді. Өткізуден алынған кірісті пайда нормасы деп те атайды.
4-қадам
Инвестиция қайтарымының деңгейі белгілі бір кәсіпорынды дамытуға салынған қаражатты пайдалану тиімділігін білдіреді. Бұл көрсеткіш салық салғанға дейінгі пайданың қысқа мерзімді міндеттемелерді алып тастағандағы баланстың жиынтығына қатынасы ретінде есептеледі.
5-қадам
Рентабельділікті талдауда меншікті капиталдың кірістілігі маңызды орынды алады. Ол кәсіпорынның қарамағында қалған пайда меншікті капиталдың мөлшеріне бөлінген ретінде анықталады. Егер біз бұл көрсеткішті активтердің кірістілік деңгейімен салыстыратын болсақ, онда ұйымның рентабельділік деңгейін арттыру мақсатында қаржылық левереджді (несиелер мен қарыздар) пайдаланудың тиімділігі туралы қорытынды жасауға болады.
