«Бартер» сөзі қайта туылуды бастан өткеруде. Нарықтық экономика да тауар-ақша қатынастарын төлемнің ескі түрі - тауарларға тауарлармен төлеуді қайтару жолын бөгей алмайды.
Егер тарихқа жүгінетін болсақ, онда ғасырлар қойнауында айырбас кеңінен таралып, ақша пайда болғанға дейін-ақ пайда болды. Олар қосалқы егіншілікпен және қолөнермен өмір сүрген уақытта құндылықтар алмасу тек осылай жүруі мүмкін еді. Сауда-саттық әрқашан тең болмады және оның қай бөлігін басқа тауарға айырбастауға болатындығын әркім өзі үшін анықтады. Олар бағаны келіскенше сауда жасады.
Ақшаның пайда болуымен тауарларды сату процесі белгілі бір дәрежеде жеңілдеді, өйткені белгілі бір эквивалент пайда болды, ол арқылы «кәсіпкерлер» арасындағы қатынастар реттелді.
Ғылыми тұрғыдан айырбас дегеніміз не?
Егер бұрын «бартер» сөзінің мағынасын екі иенің тауарымен айырбастаудың қарапайым процесімен түсіндіруге болатын болса, енді «бартер» ұғымы тереңірек мағынаға ие болды. Экономика мен әр түрлі заңнамалық актілердің дамуымен бұл термин келесідей түсіндірмеге ие болды:
«Бартер» - бұл екі (немесе одан да көп) тарап қатысатын азаматтық-құқықтық шарттың нысаны. Тараптардың біріншісі тауарларды немесе басқа мүлікті екінші тұлғаға беруге міндеттенеді, оның төлемі бойынша екінші тарап басқа тауарларды бірінші тұлға берген тауарларға теңестіретін мөлшерде басқа тауарларды беруге міндеттенеді. Бұл жағдайда, көптеген ғасырлар бұрынғыдай, бірінші және екінші тауарлардың құны субъективті нәрсе болып табылады және оны келісімге келген тараптар анықтайды.
Айырбастау не болуы мүмкін?
Сондай-ақ, қазіргі заманғы мағынадағы айырбас тек екі фирманың бір-бірінің қызметі үшін төлем түрінде ғана емес, сонымен қатар жұмысшыларға еңбекақы төлеу түрінде немесе қандай-да бір тауарларды сатып алу кезінде де жүзеге асырылуы мүмкін екендігін ескеру қажет. Жалпы алғанда, қазіргі заманғы экономикадағы төлемнің бұл түрі әр түрлі формада жүреді, бірақ сонымен бірге салық органдарына есеп беру процестері күрделі болып келеді. Сауда-саттықтың тағы бір түрі - «бартер» келісімі.
Федералдық салық қызметіне есеп берудегі қиындықтардан басқа, басқа да қиындықтар бар. Сонымен, айырбас кезінде баламалы айырбастау мүмкіндігі тауарларды ақшалай құнына байлап қойғанда ғана болуы мүмкін, әйтпесе айырбастың эквиваленттілігін бағалау өте қиын.
Бартерлік биржалар тауарлардың үлкен көлемінде көрсетілген өзінің базалық ұсыныс базасы бар биржалардың пайда болуының арқасында оңайырақ болды. Мұндай биржаларда сіз бартер арқылы бизнес жүргізуге қолайлы көптеген нұсқаларды таба аласыз.
