Кез-келген кәсіпорынды басқару ең алдымен өнім өндіруді жоспарлаумен немесе қызмет көрсетумен байланысты. Бірақ, мысалы, құрылыс, туризм, сауда саласында жұмыс істейтін көптеген компаниялар үшін мақсатты көрсеткіштер маусымдық фактормен байланысты. Бұл дегеніміз, жыл сайын белгілі бір уақыт аралығында осы компаниялар ұсынатын өнімге немесе қызметке сұраныстың өсуі немесе төмендеуі байқалады. Жоспарлау кезінде маусымдық факторды ескеріп, оның индексін немесе коэффициентін анықтау қажет.
Нұсқаулық
1-қадам
Соңғы бірнеше жылдағы статистиканы жинаңыз. Егер олар сандық тұрғыда берілсе, жақсы, өйткені инфляция коэффициентін ескеру қиынырақ болады - ресми статистика ұсынатын мәліметтер нарықтағы жағдайдың нақты жағдайына сәйкес келе бермейді.
2-қадам
Ұсынылған статистикалық деректерді талдаңыз және олардың ішінен өте үлкен клиенттермен бір реттік кездейсоқ транзакциялармен немесе қайталану ықтималдығы өте сирек, форс-мажорлық жағдайлармен байланысты әдеттен тыс үлкен немесе кіші мәндерді алып тастаңыз. Мұндай көлемдер статистикада ескерілмеуі керек.
3-қадам
Сізге қандай егжей-тегжейлер керек екенін анықтаңыз - кейбір жағдайларда есепті ай бойынша, ал басқаларында апта бойынша жүргізу жеткілікті. Мысалы, FMCG саудасында маусымдық сатылымға мереке алдындағы апталар үлкен әсер етеді.
4-қадам
Бірнеше жыл бойына жылдың әр айына (немесе аптасына) арналған өнім немесе көрсетілген қызмет өндірісінің орташа көлемін анықтаңыз. Белгіленген жылдар саны бойынша өнім немесе көрсетілген қызмет өндірісінің орташа жылдық және орташа айлық көлемін есептеңіз. Белгілі бір айға (немесе аптаға) болжамдалған маусымдық индексті бірнеше жыл ішіндегі, қажетті айдағы өндіріс көлемінің n жыл ішіндегі тауарлар мен қызметтердің өндірісінің орташа айлық көлеміне қатынасы ретінде есептеңіз.
5-қадам
Маусымдық индекс мәні бойынша өндіріс көлемінің бір жылдағы орташа айлық көлеміне қатысты үлесін пайызбен көрсетеді. Келесі жылға өндірісті болжау және жоспарлау үшін маусымдық индекстерді қолданыңыз.
